Dash: Tổ chức tự quản phi tập trung đầu tiên (decentralized autonomous organization)
Tổ chức tự quản tri tập trung, viết tắt là DAO, là một trong những khái niệm cách mạng nhất hình thành trong những năm gần đây nhờ những tiến bộ trong công nghệ. Dash được cho là tổ chức đầu tiên trong những tổ chức này, và chắc chắn là tổ chức thành công nhất hiện nay, điều hành một hệ sinh thái phong phú với nguồn tài trợ đáng kể. Dưới đây là một phân tích nhanh chóng về các thành phần của DAO Dash, và giải thích về mỗi khái niệm trong thực tế.
Cấu trúc
Các thợ đào
Giống như bất kỳ loại tiền kỹ thuật số khác, mạng lưới nền tảng của Dash chạy dựa vào việc khai thác (mining), chạy phần mềm để giải các thuật toán phức tạp. Điều này được dùng cả để tạo ra coin mới (lượng coin sẽ giảm dần theo thời gian cho tới khi đạt giới hạn cuối cùng khoảng 18 triệu coin) và vận hành mạng lưới, xử lý các giao dịch để đổi lấy phí tối thiểu. Theo thuyết này, bất kỳ người nào cũng có thể trở thành thợ đào và vận hành hệ thống. Trên thực tế, các máy móc chuyên dụng có tên ASICs có lợi thế cạnh tranh đáng kể trong việc “đào” coin, và có thể bạn sẽ cần đến một chiếc để đi bất kỳ nơi đâu.
Các thợ đào nhận được 45% phần thưởng khối, nguồn cung cấp coin mới.
Masternodes
Phần thứ hai của DAO Dash là các masternodes. Đó là những nodes có thể vận hành tầng thứ 2 của mạng lưới Dash và cung cấp các dịch vụ đặc biệt bao gồm các giao dịch tức thời và các giao dịch cá nhân thông qua việc trộn các khoản giữa các máy ngang hàng. Quan trọng nhất, các masternodes biểu quyết cho những thay đổi giao thức lớn và biểu quyết cho sự phân bổ ngân sách. Bởi tầm quan trọng của các Masternodes, chủ sở hữu cần có chứng nhận 1,000 Dash trước khi mở node. Điều này đảm bảo cho những kẻ tấn công không dễ có hàng ngàn node và tấn công vào mạng lưới. Trong tương lai, các masternodes sẽ cung cấp một loạt các tính năng bổ sung khi các dịch vụ của Dash mở rộng, và bởi vậy Masternodes có thể được yêu cầu chạy phần cứng tùy chỉnh.
Masternodes nhận 45% phần thưởng khối.
Ngân sách
Cuối cùng, then chốt của DAO Dash là ngân sách. Đây là một phần của các quỹ mới được tạo ra chờ biểu quyết của một Masternodes, quỹ này dùng để chi tiêu hàng tháng cho bất cứ việc gì và cho mọi thứ. Ban đầu, quỹ này thường dùng để trả cho các nhà lập trình, nhưng sau đó, quỹ được mở rộng để nuôi toàn bộ hệ sinh thái. Một dự án bao gồm phần thuyết trình, một lượng Dash, và khung thời gian (thường là 1 tháng, một khoảng thời gian). 10% Masternodes phải thông qua dự án, điều đó có nghĩa là với 4,700 nodes, thì dự án cần nhận được ít nhất 470 node đồng ý cho dự án, 600 node đồng ý và 130 note không đồng ý, hoặc bất kỳ sự kết hợp nào tương tự. Khi được thông qua, dự án đó sẽ được trả thẳng từ blockchain.
Ngân sách có 10% phần thưởng khối.
Vận hành như thế nào
Khai thác/ngân sách/chi tiêu đảm bảo sự tham gia cởi mở
Yếu tố quyết định nhất đối với DAO là tính phi tập trung, và điều kiện của điều này là sự tham gia cởi mở. Với Dash, bất cứ ai cũng có thể khai thác để vận hành mạng lưới và nhận các khoản tiền dưới hình thức nhận phí và các coin mới được tạo ra. Không có cách nào dừng một người “đào” và nhậnđược Dash. Khi có đủ lượng Dash và bạn có thể lập một masternode và bỏ phiếu về cách mạng lưới vận hành và cách dùng ngân sách, tất cả những việc đó đều được thực hiện mà không cần sự cho phép của những người hiện đang sở hữu. Về mặt lý thuyết, mỗi người có liên quan đến Dash hiện tại đều có thể bị xóa sổ hoặc bị kiểm duyệt, và DAO sẽ tiếp tục. Một người có thể đơn thuần là khai thác, thu thập và phân phối/chi tiêu Dash, tạo các masternodes mới, bắt đầu đưa ra các đề xuất để tài trợ cho một nhóm phát triển mới và hồi sinh toàn bộ mạng lưới.
Cũng cần lưu ý rằng cấu trúc khuyến khích của Dash góp phần vào việc phân bổ lành mạnh. Giá trị của Dash được hình thành chủ yếu từ tính hữu ích của Dash và hệ thông thanh toán, điều đó có nghĩa rằng để duy trì giá trị, Dash sẽ phải được chi tiêu và dùng trong thương mại, bởi vậy việc phân bổ ngân sách và tạo cơ hội cho nhiều người hơn để tạo thành các masternodes và tham gia vào việc quản trị. Đề xuất ngân sách được chi trả để tài trợ cho các dự án khác nhau, những dự án đó có thể bán hoặc chi tiêu Dash để hoạt động, xa hơn nữa là phân phối coin. Cuối cùng, cả masternode và thợ đào đều có nguồn thu nhập từ mạng lưới và chi trả các chi phí để hoạt động, khuyến khích họ bán và tiêu Dash để truy trì hoạt động, và phân phối coin.
Đặt cọc và hệ sinh thái cân bằng đảm bảo tính phi tập trung và hài hòa
Dash có hệ sinh thái cân bằng với nhiều nhân tố, nhưng có thể được phân chia thành 3 nhóm: thợ đào, chủ sở hữu masternodes, các nhà phát triển. Đội ngũ phát triển viết code phụ thuộc vào toàn bộ mạng lưới, và nhờ vào cả thợ đào lẫn chủ sở hữu masternodes để thực hiện code, đội ngũ phát triển phụ thuộc vào chủ sở hữu masternodes bỏ phiếu để tiếp tục tài trợ cho họ. Thợ đào chạy code và xử lý các giao dịch của mạng lưới, họ phụ thuộc vào các nhà phát triển để viết code có giá trị cho họ chạy, phụ thuộc vào chủ masternodes để giúp các chức năng đặc biệt và đưa ra các quyết định quản trị sẽ mang lại giá trị cho mạng lưới. Cuối cùng, chủ sở hữu Masternodes cần những người thợ đào để vận hành mạng lưới trơn tru để họ có thể cung cấp các tính năng bổ sung, chủ sở hữu Masternode cũng cần đội ngũ phát triển giỏi để giúp mạng lưới cải tiến và ổn định cũng như tăng giá trị trong khoản đầu tư của họ. Ba thành phần này phục thuộc lẫn nhau và cần nhau để tồn tại.
Nguyên lý quan trọng để giúp DAO của Dash vận hành trơn tru là quá trình đặt cọc. Chủ sở hữu các Masternodes có một khoản tài chính đáng kể trong Dash và không có khả năng đưa ra quyết định làm giảm giá trị của Dash. Thợ đào đầu tư vào trang thiết bị cụ đặc biệt để vận hành mạng lưới, trang thiết bị đó có thể hoặc không thể hoạt động tốt để đào các coin khác (và trong tương lai, các thợ đào có thể đòi hỏi cần nắm giữ một số lượng Dash để đặt cọc trong quá trình đào). Các nhà phát triển, chứ không chỉ là tình nguyện hay được một thực thể bên ngoài thuê, mà họ được nhận lương từ Dash. Tất cả các yếu tố của hệ sinh thái đều có sự quan tâm tài chính trực tiếp khi mạng lưới hoạt động tốt.
Ngân sách, các node thúc đẩy, và tiền kỹ thuật số tập trung đảm bảo khả năng đủ tự cung tự cấp
Yếu tố quan trọng để giúp cho một DAO thực sự là khả năng tự quản trị. Dash thực sự là tổ chức tự cung tự cấp, với mỗi khía cạnh của mạng lưới đều được tài trợ bởi chính mạng lưới. Các Masternode được chi trả để giúp cho các node hoạt động, như vậy masternodes sẽ có khả năng cung cấp phần cứng tốt hơn và băng thông cao hơn khi mạng lưới yêu cầu. Các thợ đào được trả để vận hành mạng lưới, và học phải tiến hành càng ngày càng nhiều giao dịch, phí giao dịch mà họ nhận cũng sẽ tăng lên. Cuối cùng, các nhà phát triển, những nhà quan hệ công chúng, Marketing, phân phối và bất cứ thứ gì cần thiết để giúp hệ sinh thái mạnh lên đều cũng có thể được tài trợ thông qua ngân sách. Tất cả những điều này đảm bảo rằng không có thực thể nào bên ngoài tài trợ cho bất cứ phần nào của mạng lưới, và bởi vậy Dash sẽ không bị ảnh hưởng quá mức lên hệ thống từ bên ngoài.
Sự đồng thuận
Cuối cùng, yếu tố cơ bản để tạo nên mạng lưới tự quản trị phi tập trung là sự đồng thuận. Trong khi mạng lưới vận hành trơn tru với mỗi bộ phận hoạt động độc lập, khi các quyết định phải được đưa ra cho toàn bộ mạng lưới, sự đồng thuận cần đạt được thông qua các biểu quyết của Masternodes.
Điều này được chứng minh nổi bật nhất bởi cuộc bỏ phiếu có nên tăng kích cỡ khối hay không, gắn kết sự đồng thuận của mạng lưới để theo đuổi con đường mở rộng quy mô lớn trên các khối lớn hơn là cách tiếp cận ngoài chuỗi sử dụng chuỗi chính để theo đuổi con đường mở rộng khối trên chuỗi (on-chain) thông qua các khối lớn hơn, chứ không chỉ là mở rộng khối ngoài chuỗi (off-chain) có sử dụng chuỗi chính để giải quyết. Vấn đề này đã gây tranh cãi trong cộng đồng Bitcoin nhiều năm qua, cho tới khi Bitcoin bị phân tách thành hai bởi vì không có khả năng đi đến đồng thuận trong việc mở rộng. Khả năng của Dash để tìm được sự đồng thuận đảm bảo rằng mạng lưới, trong khi một mạng lưới phi tập trung của hàng ngàn cá nhân, vẫn hoạt động với một tầm nhìn đặc biệt.
Viết bởi: Joël Valenzuela
Nguồn: Dashforcenews
